Zindelijkheidstraining

Hoe het niet moet...

Eén van de belangrijkste zaken die u in verband met (zindelijkheids)training moet weten, is dat u honden nooit achteraf mag bestraffen. Een hond brengt uw reactie alleen in verband met iets dat op hetzelfde moment gebeurt. Hij is niet in staat om uw gemopper te koppelen aan iets dat 10 seconden of langer geleden gebeurde.

Sommige mensen denken dat hun hond wel degelijk weet dat hij kort daarvoor iets stouts heeft gedaan, omdat de hond zich dan zo 'schuldig' gedraagt. Dit is niet het geval, maar ontstaat alsvolgt. Stel dat u even de kamer uit was, u komt binnen en ziet dat de hond een plasje op het kleed gedaan heeft. U moppert op de hond, misschien sleept u hem zelfs naar de plaats van het 'ongeval' toe. Neemt u van ons aan: uw hond begrijpt hier helemaal niets van! Het enige dat de hond hiervan heeft geleerd, is dat u plotseling boos kan worden. Daarom zal de hond, de volgende keer dat u even weg was en weer binnenkomt, zich onzeker en deemoedig gedragen. Dit betekent dat hij een lage houding aanneemt, en misschien snel weg kruipt naar een veilig plekje. Dit doet hij dan omdat hij geleerd heeft dat het zou kunnen dat u opeens boos wordt, als u binnenkomt. Meestal heeft het feit of de hond deze keer wel of niet weer een plasje op het kleed heeft gedaan heeft met zijn 'schuldige' gedrag dus niets te maken!

Sommige honden leren na verloop van tijd wél verband te leggen tussen uw boosheid en de aanwezigheid van een plasje of ontlasting. Echter: deze honden leren dan weliswaar dat u boos wordt wanneer er een plas op het kleed ligt (daarom gedraagt de hond zich in die situatie onzeker / onderdanig), maar ze leren níet hoe ze de situatie kunnen voorkómen. Het binnen plassen wordt op die manier dus niet minder; het enige dat u bereikt is een onzekere / wantrouwende houding van uw hond ten opzichte van u (in bepaalde situaties). Ook is de kans reëel dat het binnen plassen/poepen zelfs toeneemt, omdat de hond onzeker en gestresst is. Onzekerheid/stress leidt tot "aandrang"; ook mensen kennen dit verschijnsel!

Een reden om een pup in het kader van zindelijkheidstraining nooit ("hard") te straffen: het gevaar bestaat dat u de hond (onbedoeld) leert dat u kwaad wordt wanneer hij in uw aanwezigheid plast of poept. Wanneer dit "misverstand" eenmaal ontstaan is, zal de hond ook buiten niet meer willen plassen en poepen, omdat hij een correctie verwacht. De hond zal dan alleen nog "stiekem" (binnen) plassen op momenten dat u niet aanwezig bent of niet kijkt. U kunt zich voorstellen dat deze situatie – eenmaal ontstaan – heel problematisch is. Bovendien heeft het sowieso iets oneerlijks een hond te straffen voor iets, waarvan hij nog niet kan weten dat het niet mag. Menselijke baby's en peuters worden immers ook niet gestraft voor onzindelijkheid!

Hoe het wél kan!

U kunt uw hond dus het beste leren dat hij zijn behoefte buiten moet doen, door hem te laten ervaren dat buiten plassen/poepen heel belonend gedrag is; dit in tegenstelling tot binnen.

Maak de hond zindelijk door hem vaak en op de goede momenten uit te laten, zodat hij buiten leert te plassen op basis van beloning, in plaats van dat hij vooral leert niet binnen te plassen (op basis van straf). Iedere keer dat de hond op een plek waar hij wel zijn behoefte mag doen plast of poept, prijst u hem (direct) uitbundig. Wees niet te zuinig met uw beloning; een aai is voor de meeste honden onvoldoende om daarvoor actief iets te willen doen / uw aai te willen verdienen. Gebruik liever iets lekkers (het hoeft niet veel te zijn, als het maar heerlijk is). In het begin verdient uw hond met ieder plasje buiten iets lekkers; na verloop van tijd bouwt u dit geleidelijk af.

Op momenten dat u kunt verwachten dat de hond zijn behoefte wil doen (na het slapen, na het eten, na een spelletje) brengt u hem naar de plek waar hij zijn behoefte mag doen. Beloon hem (direct en met iets dat de moeite waard is) zodra hij dit daadwerkelijk doet. Probeer binnen plassen/poepen te voorkómen, in plaats van het te laten gebeuren en het dan te bestraffen. Gebeurt het toch een keer dat uw pup binnen plast of poept en u ziet het gebeuren, onderbreek dan het gedrag door bijv. in uw handen te klappen. U mag de pup best even laten schrikken (alleen op heterdaad!), maar straffen mag zoals gezegd naar onze mening niet aan de orde zijn bij het zindelijk maken van een pup.

Wanneer u bekend bent met clickertraining (bijvoorbeeld doordat u een cursus volgt of heeft gevolgd bij ’t HOS), dan kunt u de clicker prima als hulpmiddel bij de zindelijkheidstraining gebruiken. Click op het moment dat de pup op een gewenste plaats plast of zich ontlast (click wanneer de hond nét klaar is, omdat hij wanneer u eerder clickt het plassen / ontlasten misschien zal afbreken om direct zijn beloning te komen halen!).

De tijd die een puppie nodig heeft om zindelijk te worden verschilt van hond tot hond (net als bij kinderen). Bij sommige puppies is het zo voor elkaar; bij andere duurt het maanden totdat zindelijkheid bereikt is.

Niet al het binnen-plassen komt voort uit onvoldoende zindelijkheidstraining!

Sommige honden doen zogenaamde deemoedsplasjes. Het laten lopen van een beetje urine is een natuurlijke reactie van een hond, die een andere hond of een mens wil laten weten dat de ander veel hoger in rang is dan hijzelf. Met andere woorden: het is een manier om respect te tonen. Deemoedsplasjes worden gedaan in situaties waarin de hond onzeker is (bijvoorbeeld wanneer hij wordt gestraft) en is bedoeld om eventuele agressie van de ander te remmen. Pups doen sneller een deemoedsplas dan een volwassen hond, maar ook bij sommige (deemoedige) volwassen honden zien we dit gedrag.

Plassen kan ook een gevolg zijn van grote opwinding.

Mensen (vooral kinderen) kennen dit ook; zij plassen in hun broek van het lachen, en ook bij grote angst!

Het is heel belangrijk dat u het plassen uit deemoed (en/of vanwege grote opwinding) niet verwart met onzindelijkheid. U mag namelijk het plassen uit deemoed nooit bestraffen, hoe vervelend u het wellicht ook vindt! De hond zal uw gemopper niet begrijpen, en zal ervaren dat u hem bestraft wanneer hij zijn respect toont voor u en hij juist probeert uw (eventuele) agressie te remmen. Niet alleen zal dat het vertrouwen tussen hond en baas behoorlijk schaden, het zal ook het probleem verergeren. Uit onzekerheid, om nóg duidelijker te laten zien dat u echt hoger in rang bent dan hij en om nóg meer te proberen uw agressie te remmen, zal de hond méér deemoedsplasjes gaan doen. Met andere woorden: mopperen/straffen verergert dit probleem. Meer over deemoedsplassen en / of plassen bij begroeting kunt u lezen in ons artikel "Deemoedsplassen".

Wanneer uw hond zindelijk is wanneer u thuis bent, maar onzindelijk wanneer hij alleen thuis is – zelfs al is dat maar voor even - dan kan dit een aanwijzing zijn voor verlatingsangst. Daarover kunt u meer lezen in het artikel "Uw hond alleen thuis".

In het kader van zindelijkheidtraining wijzen we u verder graag op de mogelijkheid een zogenaamde bench (kamerkennel) te gebruiken. Hierover kunt u meer lezen in ons artikel over "Bench training".